Δυσμηνόρροια ονομάζεται η εμφάνιση πόνου κατά τις ημέρες της περιόδου. Ο τυπικός πόνος της δυσμηνόρροιας συνήθως ξεκινά λίγες ώρες μετά την έναρξη της περιόδου. Συνήθως περιγράφεται ως “κράμπα στην κοιλιά”. Ο πόνος διαρκεί περίπου 24 έως 72 ώρες. Μπορεί να αντανακλά στη μέση και μπορεί να συνοδεύεται από πονοκεφάλους, ναυτία, έμετο, ίλιγγο, διάρροια, κόπωση, ευερεθιστότητα, αϋπνία και κατάθλιψη. Θεωρείται από πολλούς η συχνότερη αιτία απουσίας των εφήβων κοριτσιών από το σχολείο.
Η αιτία του πόνου δεν είναι πλήρως γνωστή. Πιθανά οφείλεται σε μειωμένη αιμάτωση της μήτρας κατά τις πρώτες ημέρες της περιόδου. Επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται η αυξημένη διάρκεια της περιόδου, η μεγάλη ποσότητα του αίματος, η αύξηση του σωματικού βάρους, το κάπνισμα και το αλκοόλ.
Κλινική εκτίμηση και αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας
Χαρακτηρίζεται ως «ήπια», «μέτρια» ή «σοβαρή» δυσμηνόρροια ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων.
Η σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση των πόνων της περιόδου ξεκινά από τη λήψη σωστών πληροφοριών από το ιστορικό της ασθενούς. Η χρονική περίοδος που εμφανίστηκε ο πόνος, η ένταση του, η διάρκεια του και τα συμπτώματα που τον συνοδεύουν, δίνουν πολύ σημαντικά στοιχεία που θα μας καθοδηγήσουν προς τη σωστή διάγνωση.
Ακολουθεί η φυσική και γυναικολογική εξέταση στις σεξουαλικά ενεργείς έφηβες. Η εξέταση μπορεί να γίνει με υπερηχογράφημα ή ακόμα και μαγνητική τομογραφία, ακόμα και όταν η ασθενής δεν έχει ξεκινήσει σεξουαλικές επαφές. Η λαπαροσκόπηση εφαρμόζεται σπάνια, σε επιλεγμένες καταστάσεις, συνήθως όταν τα φάρμακα δεν μπορούν να βοηθήσουν, με στόχο να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί κάποιο άλλο οργανικό αίτιο.
Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια
Όταν δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα, τότε η δυσμηνόρροια ονομάζεται πρωτοπαθής. Τα αντισυλληπτικά χάπια και τα παυσίπονα αποτελούν τη συνηθέστερη θεραπεία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, παρά πολλές γυναίκες έχουν βρει μεγάλη ανακούφιση από τους πόνους της περιόδου, χρησιμοποιώντας αντισυλληπτικά. Το «χάπι» καταστέλλει την ωοθυλακιορρηξία και έτσι υποκαθιστά τις ορμόνες που φυσιολογικά έπρεπε να παράγονται, αλλά ο οργανισμός δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Τα παυσίπονα αντιφλεγμονώδη φάρμακα καταπολεμούν τον πόνο όταν λαμβάνονται με συγκεκριμένο τρόπο.Έχουν δοκιμασθεί και προταθεί και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης, όπως τα σπασμολυτικά, το μαγνήσιο κ.α. Χρησιμοποιούνται όμως σπάνια, καθώς έχουν αμφίβολα αποτελέσματα στη μείωση του πόνου.
Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια
Κάποιες φορές, ο πόνος οφείλεται σε κάποια οργανική πυελική βλάβη. Συνήθως, στις περιπτώσεις αυτές ο πόνος εμφανίζεται για πρώτη φορά, μετά από λίγα τουλάχιστον χρόνια από την έναρξη της περιόδου. Επίσης, τα συμπτώματα είναι διαφορετικά στις περιπτώσεις αυτές.
Η ενδομητρίωση, η πυελική φλεγμονή, αλλά και συγγενείς (εκ γενετής) ανατομικές ανωμαλίες αποτελούν συχνές αιτίες της δευτοροπαθούς δυσμηνόρροιας . Άλλες σπανιότερες αιτίες μπορεί να είναι τα ινομυώματα της μήτρας, οι πολύποδες, η αδενομύωση και άλλα.
Η θεραπεία της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας πρέπει να στοχεύει στην κατάλληλη θεραπεία του αιτίου που την προκαλεί.